Jezioro Grzybiny
53°22′45″N 20°03′38″E/53,379167 20,060556 Jezioro Grzybiny – widok na hałdę pokopalnianą w Brzeźnie Mazurskim | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
około 13ha |
| Głębokość • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Działdowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu działdowskiego  | |
| 53°22′45″N 20°03′38″E/53,379167 20,060556
| |
Jezioro Grzybiny – jezioro o powierzchni 13 ha położone w woj. warmińsko-mazurskim w miejscowości Grzybiny.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Jezioro znajduje się w strefie krajobrazu młodoglacjalnego związanego z obecnością na tym terenie najmłodszych zlodowaceń plejstoceńskich (w tym zlodowacenia bałtyckiego). Jezioro Grzybiny leży w obrębie rynny subglacjalnej, która podczas zlodowacenia wypełniona była bryłami martwego lodu, co pozwoliło na zachowanie się tej formy mimo intensywnej działalności wód roztopowych tworzących rozległe sandry na tym obszarze. Omawiana rynna subglacjalna założona jest w osadach piaszczystych i żwirowych (o czym jednoznacznie świadczą wydobywane osady z kopalni odkrywkowych zlokalizowanych wewnątrz tej formy). Osady te pochodzą prawdopodobnie z utworów sandrowych powstałych podczas wcześniejszych zlodowaceń. Naturalne obniżenie tektoniczne sprawia, że teren wykorzystywany był przez wody proglacjalne wielu zlodowaceń plejstoceńskich (Marks,1984). Jezioro Grzybiny jest ostatnim zbiornikiem tej formacji (tworzą ją m.in. Dąbrowa Wielka oraz Jezioro Brzeźno) i znajduje się na południowym krańcu rynny. Jezioro Grzybiny jest jednocześnie najdalej wysuniętym na południe jeziorem w tym regionie, co oprócz częściowo rozmytych przez stwierdzoną przez wielu badaczy (Galon, 1957, 1972; Kondracki, 1952, 1967, 1972; Michalska 1975; za Marks, 1984) silną działalność wód roztopowych form marginalnych świadczy o położeniu tego obszaru w granicach maksymalnego zasięgu zlodowacenia bałtyckiego.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Klimkiewicz A., 2014 Dynamika procesów fluwioglacjalnych zapisanych w osadach sandrowych w okolicach Dąbrówna. Część monografii pt. Wybrane zagadnienia z geografii fizycznej, Rurek M. i inni, Poznań - Bydgoszcz 2014
- Klimkiewicz A., 2015 Koncepcje zagospodarowania Jeziora Grzybiny oraz przyległych zbiorników pokopalnianych. Praca inżynierska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Zygmunta Babińskiego
- Marks L., 1984, Zasięg lądolodu zlodowacenia bałtyckiego w rejonie Dąbrówna i Uzdowa (zachodnia cześć Pojezierza Mazurskiego). „Biul. Inst. Geol.”, 28: 133–175
- Marks L.,1980, Zarys budowy geologicznej i ewolucji północno-zachodniej części sandru kurpiowskiego „Kwartalnik Geologiczny”, t. 34, nr 3, str. 489 - 502